صولاً کودکان از زمان تولد یک مجموعه کامل شامل ۱۲ دندان شیری در دهان خود دارند. این دندان‌ها در زیر لثه مخفی شده‌اند و در صف انتظار برای در آمدن از لثه هستند. زمان دندان درآوردن کودک ها با یکدیگر متفاوت است. بعضی والدین هنوز فکر می کنند دندان شیری کودکان به این دلیل که در آینده می افتد و با دندان دائمی جایگزین می شود، از اهمیت زیادی برخوردار نیست.
دندان های شیری کودکان: کشیدن و ترمیم
به هر حال، در کنار اهمیت آشکار این دندان ها برای خوردن غذا، ظاهر صورت و وضعیت صحبت کردن، سالم نگه داشتن آن ها برای رشد دندان های دائمی نیز که زیر این دندان ها رشد می کنند، لازم و ضروری است و با نگهداری مناسب از دندان های شیری امکان قرارگیری این دندان ها در محل صحیح وجود خواهد داشت. دندان های آسیاب شیری معمولاً آخرین دندان های شیری هستند که در دهان می افتند و در حالت عادی با دندان های دائمی تا زمان رسیدن فرد به سن حدود 12 سالگی جایگزین نمی شوند، تعداد دندان شیری 20 عدد می باشد که به تدریج با دندان های دائمی جایگزین می شود.
سهل انگاری و بی اهمیت تلقی کردن دندان شیری می تواند باعث ایجاد دندان درد و مشکلات و عوارض متعدد برای فرد و دندان های دائمی وی شود. پوسیدگی دندان در کودکان می تواند به سرعت باعث ایجاد دندان درد در کودکان و عفونت (آبسه) شود و به خاطر سن کم، درمان و ترمیم دندان شیری می تواند دشوار باشد و ممکن است برای این کار نیاز به بی هوشی عمومی کودک وجود داشته باشد که این حالت نیز بدون خطر نیست. اگر دندان آسیاب شیری یک کودک به خاطر ایجاد پوسیدگی شدید کشیده شود، آنگاه الگوی رشد دندان های دائمی جایگزین آن در کشیدن دندان از بین می رود. در این حالت امکان کاهش فضای مورد نیاز برای رشد دندان های دائمی وجود دارد و به این ترتیب دندان های دائمی دچار ازدحام شده یا در موقعیت نامناسب قرار می گیرند. درد دندان اطفال بعد از کشيدن دندان، يکي از بزرگترين نگراني‌هاي بيماراني است که دندان مي‌کشند و در عين حال به عنوان شايع‌ترين عارضه بعد از جراحي کشيدن دندان شناخته مي‌شود. مراقبت خوب بعد از کشیدن دندان اضافی تا حد زیادی به کشیدن دندان بدون درد کمک می‌کند و غالباً از بروز عفونت در جای دندان کشیده شده نيز جلوگیری می‌کند. کشیدن دندان یا دندان‌های آسیب دیده و آزار دهنده معمولاً باعث برطرف شدن مشکلات ناشی از آسيب ديدگي می‌شود. در عین حال توصیه می‌شود که هر چه زودتر برای انجام مراحل کشیدن دندان آسيب ديده اقدام شود تا از مشکلات احتمالي بعدی جلوگیری شود و نیز خطرات مرتبط با این عمل کاهش پیدا کند.
ترمیم
childdentist
در بسیاری از مواقع افراد با چالش جدی در ارتباط با درمان و ترمیم دندان شیری پوسیده مواجه می شوند. والدین اغلب هنگامی که متوجه پوسیدگی دندان کودک خود می شوند بسیار تعجب می کنند و به خاطر اینکه کودک دندان موقتی شیری دارد، به سادگی فکر می کنند که امکان کشیدن این دندان ها وجود دارد. اما سوال اصلی در این حالت این است که آیا نیازی به ترمیم پوسیدگی دندان کودکان وجود دارد یا خیر. همانطور که می دانیم دندان های شیری کودک از اهمیت اساسی برای حفظ فضای لازم برای رشد دندان های دائمی برخوردار هستند. در این حالت معمولاً تعداد بیست عدد دندان شیری کودکان با بیست دندان دائمی جایگزین می شوند. اگر دندان های شیری قبل از آماده شدن دندان های دائمی برای در آمدن از بین بروند، دندان های مجاور از محل خود حرکت کرده و به سمت فضای خالی منحرف می شوند. این مسئله می تواند مشکلات جدی برای برای رشد دندان های دائمی در این فضای خالی ایجاد کند بنابراین این نکته اهمیت پیشگیری و درمان پوسیدگی دندان شیری را پررنگ تر می کند .دندانپزشکان ما در کلینیک دندانپزشکی اطفال توصیه می‌کنند که نخستین ویزیت دندانپزشکی کودکان قبل از یک سالگی انجام شود. این ویزیت‌های زودهنگام بیشتر جنبه آموزشی دارد و زیربنای داشتن دندان‌هایی سالم را شکل می‌دهد. البته هیچ‌گاه برای نخستین مراجعه به دندانپزشکی دیر نیست، چه فرزندتان چند ماهه است چه چند ساله تعلل را کنار بگذارید و هر چه سریع‌تر به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید.
دندان شیری باید برای قرارگیری مناسب دندان های دائمی و رشد مناسب این دندان ها تا قبل از آماده شدن دندان های دائمی برای رشد، وجود داشته باشند. دندان های شیری جلوی دهان معمولاً بین سنین 5 تا 6 سالگی می افتند. هشت دندان آسیاب تا سنین 9 تا 13 سالگی آماده رشد نمی شوند. اگر دندان آسیاب شیری دوم به خاطر پوسیدگی از بین برود، دندان آسیاب دائمی که در سن شش سالگی رشد می کند در عمل نمی تواند موقعیت مناسب خود را در دهان کودک پیدا کند. در این حالت دندان مورد نظر فضای دندان های دائمی مجاور را که هنوز رشد آنها شروع نشده به خود اختصاص می دهد و به این ترتیب مسیر رشد این دندان ها را مسدود می نماید. فضا نگهدار دندان شیری جا را برای رویش دندان‌های دائمی حفظ می‌کند. اگر دندان شیری کودک زودتر از آن که دندان دائمی برای خارج شدن از لثه آمده شود، بیفتد یا از دست برود، باید از فضا نگهدارنده به جای دندان شیری استفاده کرد. اگر دندان شیری زودتر از موعد بیفتد، ممکن است دندان آسیاب دائمی به جای درآمدن در فضای مختص به خود در این فضای خالی دربیاید. به این ترتیب زمانی که دندان‌های دائمی بیشتری آماده جوانه زدن باشد، فضای کافی برای درآمدن آنها وجود نخواهد داشت، چون دندان آسیاب جای آنها را پر کرده است. دندانپزشکان برای جلوگیری از نامرتب شدن دندان‌ها توصیه می‌کنند که از فضا نگهدار دندان شیری برای باز نگه داشتن فضای دندان غائب استفاده شود.
اگر یک دندان شیری پوسیده شود، دندانپزشک به شما پیشنهاد می دهد برای جلوگیری از رشد و پیشرفت پوسیدگی، دندان آسیب دیده را پر نمایید. اگر پوسیدگی دندان بسیار وسیع باشد و امکان ترمیم دندان با استفاده از پر کردن دندان وجود نداشته باشد، دندان پزشک اطفال ممکن است از یک روکش فلزی در محل دندان مورد نظر استفاده کند. به این ترتیب روکش فلزی می تواند از دندان حمایت کامل کرده و تا زمان آماده شدن دندان دائمی جایگزین، از آن محافظت کند.
هنگامی که پوسیدگی به مرکز دندان یعنی محل اعصاب و رگ های خونی برسد، از پالپوتومی می توان برای برداشتن پوسیدگی و درمان عصب دندان استفاده کرد. اگر این عفونت به استخوان برسد و علت آبسه دندان شود برای درمان آبسه دندان احتمالاً نیاز به کشیدن دندان شیری وجود خواهد داشت. پس از کشیدن دندان اضافی باید از ابزار مخصوص به نام نگهدارنده فضا برای حفظ فضای خالی ایجاد شده برای رشد دندان های دائم استفاده شود. نگهدارنده فضا ابزاری است که به صورت سفارشی برای دهان بیمار ساخته می شود و فضای خالی را برای رشد دندان های دائمی حفظ می کند. این ابزار از حرکت کردن دندان های مجاور و متمایل شدن آنها به سمت فضای خالی جلوگیری می نماید. دلایل مختلفی برای ترمیم و پر کردن دندان های شیری وجود دارد که مهمترین آنها به شرح زیر هستند:
1. طرح لبخند کودک می تواند بر اعتماد به نفس و شکل گیری شخصیت وی تاثیر گذار باشد
2. دندان شیری به این دلیل اهمیت دارند که به عنوان راهنما برای رشد دندان های دائم در دهان عمل می کنند
3. دندان های شیری به حفظ رژیم غذایی مناسب با جویدن صحیح غذا کمک می کند
4. دندان های شیری به بهبود مهارت صحبت کردن کودک کمک می کند
5. عوارض پوسیدگی دندان شیری درمان نشده می توانند بر رشد دندان های دائمی تاثیر منفی داشته باشند
6. درمان نکردن دندان های شیری می تواند باعث ایجاد درد شدید و احتمالاً تشکیل آبسه شود.
7. شکستن دندان شیری گاهی همراه با درد می باشد یا دندان به صورت نوک تیز شکسته شده و خطر پاره شدن زبان کودک وجود دارد. در این حالت باید دندان را ترمیم کرد تا زمانی که دندان دائمی رشد کند.
آبسه یک کیسه تشکیل شده از چرک است که به خاطر ایجاد پوسیدگی در محل بافت دندان تشکیل می شود. آبسه یک واکنش التهابی به عفونت ایجاد شده در نتیجه فعالیت باکتری های دهان می باشد. تشکیل آبسه می تواند بسیار دردناک باشد و باعث ایجاد التهاب و درد جدی شود.دندان اضافی
کشیدن دندان
هنگامی که دندان دچار آسیب دیدگی یا پوسیدگی شدید شده باشد، کشیدن دندان شیری ممکن است به عنوان بخشی از درمان سیم کشی دندان لازم و ضروری باشد. اگر یکی از دندان های شیری به خاطر افتادن یا سایر موارد مانند آن به استخوان فک فشار وارد کند، به خاطر اینکه این دندان می تواند به دندان دائمی زیر خود آسیب وارد کند، ممکن است نیاز به کشیدن آن وجود داشته باشد. گاهی اوقات یک آسیب می تواند باعث مرگ رگ های خونی و اعصاب دندان شود و به این ترتیب نیاز است که دندان کشیده شود. در این شرایط ممکن است پالپوتومی بتواند مشکل را برطرف کند، اما اگر آبسه به ناحیه پالپ رسیده و باعث عفونی شدن این ناحیه شده باشد، دیگر چاره ای غیر از کشیدن دندان وجود نخواهد داشت. علاوه بر این گاهی اوقات زمانی که دندان های دائمی جایگزین دندان های شیری می شود، ممکن است ازدحام در بین دندان ها ایجاد شده و نیاز به کشیدن دندان های دائمی وجود داشته باشد.
کشیدن دندان شیری علاوه بر این در صورتی ضروری است که پوسیدگی بسیار جدی باشد و امکان ترمیم دندان های شیری با روکش و یا پر کردن دندان وجود نداشته باشد. اگر پوسیدگی دندان کودکان باعث تشکیل آبسه در انتهای ریشه و عفونت آن شود، ممکن است کشیدن دندان ضروری باشد. در هر حال لازم است که به هر قیمت از عفونی شدن دندان شیری جلوگیری شود، زیرا ایجاد این مشکل می تواند بسیار دردناک باشد و بر فرآیند رشد دندان های دائمی و همچنین طرح لبخند تاثیر منفی داشته باشد.
مراقبت
Prevent-Baby-Bottle-Tooth-Decay
کشیدن دندان شیری معمولاً دارای خطرات و عوارض احتمالی است که این عوارض شامل درد و خون ریزی است. درد ملایم یا موقت ممکن است با از بین رفتن تاثیر داروی بی حسی در دهان احساس شود. امکان کنترل این درد با استفاده از داروهای مسکن و آنتی بیوتیک ها وجود دارد. علاوه بر این ممکن است مقداری خون ریزی در دهان در زمانی مشاهده شود که لخته خونی دچار مشکل شده یا از حفره دهان خارج شود. در این حالت فشار دادن حفره دهان با یک تکه گاز استریل برای مدت 10 دقیقه می بایست از ادامه خون ریزی جلوگیری نماید. علاوه بر این، در صورتی که یک دندان شیری زودتر از موعد بیفتد، دندان دائمی ممکن است هنوز برای رشد و گرفتن فضای خالی ایجاد شده آماده نباشد. این موضوع می تواند باعث از بین رفتن فضای ایجاد شده برای رشد دندان دائمی شود، هر چند برای جلوگیری از این مشکل می توان از روش های مختلف دندان پزشکی با مشورت از دندان پزشک اطفال استفاده کرد. پس از کشیدن دندان، لازم است مراقبت های کافی برای بهبود بیمار و آماده نگه داشتن دهان برای رشد دندان های دائمی انجام شود.
مراقبت بعد از کشیدن دندان شیری کودک باید توسط والدین انجام شود. برای جلوگیری از وارد شدن آسیب احتمالی به دهان، کودکان نباید لب، داخل دهان یا زبان خود را در زمان بی حس بودن ناحیه مورد نظر گاز گرفته یا بمکد. به منظور جلوگیری از خارج شدن لکه خونی از حفره دندان، لازم است از فعالیت های شدید در روز کشیده شدن دندان خودداری شود که این فعالیت ها شامل پریدن، دویدن و انجام سایر فعالیت های ورزشی است. علاوه بر این لازم است که از قرار دادن انگشتان، مداد، یا سایر اجسام سخت در دهان به منظور جلوگیری از ایجاد آسیب یا عفونت در دهان خودداری شود. در نهایت، کودکان باید از خوردن غذاهای سفت یا تیز همچون چیپس سیب زمینی یا تنقلات برای چند روز پس از کشیده شدن دندان شیری خودداری کند. در این حالت غذاهای سخت یا تیز ممکن است در حفره دندان کشیدن شده گیر بیفتد. در هر حال با مشاهده عوارض لازم است که کودک خود را جهت معاینه به کلینیک دندانپزشکی کودکان ببرید و با دندان پزشک کودک خود ملاقات نمایید. اگرچه دندان های شیری موقتی هستن و با لق شدن دندان، می افتند اما مراقبت از دندان های موقتی شیری با مراجعه به کلینیک دندانپزشکی کودکان به منظور پیشگیری از به وجود آمدن مشکلات و کج شدن دندان دائمی ضروری می باشد. هزینه ترمیم و کشیدن دندان شیری بستگی به دکتر دندان پزشک و نوع مشکل دندان دارد.